Persoonlijk leiderschap en de waardigheid van de vergankelijke ervaring

De komende tijd ga ik op onregelmatige basis posts plaatsen over de waardigheid van de vergankelijke ervaring, ontleend aan Michel de Montaigne. We leven in een wereld die vergankelijk is. Wijzelf zijn vergankelijk, alles om ons heen is vergankelijk. Alleen de aarde blijft. Maar dus ook relaties kunnen vergankelijk zijn. Of zelfs: relaties zíjn vergankelijk. Je wordt alleen geboren en je gaat alleen dood. En wat mij nu daar zo in bezig houdt is: hoeveel waardigheid verleen je zelf aan die vergankelijke ervaringen? En voor mij zit dat in de meest basale dingen als het aandoen van je schoenen, omgaan met je spullen, zorgen voor de mensen en dieren in je directe omgeving, ontmoetingen op straat etcetc. Súperbasaal en dichtbij. 

We hebben allemaal grote woorden en willen allemaal grote acties, roepen hier vooral veel over, vallen over elkaar heen met meningen en oordelen. Maar we vergeten met ons allen de woorden van Eckhart Tolle en Stephen Covey dat we het te zoeken hebben in onze invloedssfeer. En vaak en veel is dit niet sexy en niet sensationeel. We willen het veel liever zoeken in de cirkel van betrokkenheid maar de invloed die ik daar heb is enkel mijn relatie tot hetgeen waar ik me betrokken op voel. Niks meer maar ook niks minder. Ik heb verantwoordelijkheid voor de relatie met datgene waar ik me op betrokken voel. En niet op hetgeen zelf. Peter Levine heeft het over 'echtheidsdwaling' waarmee hij bedoelt dat we emotionele heftigheid gelijk stellen aan de waarheid. 

We schrijven met ons allen verhalen in het zand en die worden door de branding weer weggewassen en zijn daarna weer verdwenen voor de eeuwigheid. Het is net alsof we het fenomeen bescheidenheid niet meer kennen. Onszelf niet meer kunnen relativeren. Onszelf niet meer in die eeuwigheid en haar betrekkelijkheid kunnen zien. Jan Bommerez zegt dat het universum ons wil dragen maar dat dat alleen werkt als we open blijven staan. En door te oordelen sluiten we af. Oordeel over onszelf maar zeker ook over anderen. Lisette Thooft doet hiervoor een goed voorstel: jezelf vragen stellen werkt veel beter, stel zij, dan jezelf onder druk zetten middels positieve affirmaties. Voorbeeld: 'Kan ik de komende tijd wat minder oordelen?' in plaats van 'ik ga minder oordelen!'. Er is gevoelsmatig ook een verschil als er een vraagteken staat of een uitroepteken.

Dat er zoveel mensen gekozen hebben, binnen- en buitenland, voor de politieke leiders die we momenteel treffen stemt mij nederig, ik voel mij vernederd eigenlijk. David Whyte verklaart de term humiliation zodanig dat je naar de grond, humus, teruggebracht wordt. Je wordt gedwongen om te buigen voor iets dat groter dan jezelf is. En ik ben jaren helemaal klaar geweest met al die vormen van leiderschap met alle bijbehorende cursussen en trainingen; en heb de term leiderschap ook minimaal gebruikt. Maar ik ga de term persoonlijk leiderschap weer gebruiken. Bij gebrek aan voorbeelden van leiders om ons heen moeten we het gewoon zelf gaan doen. Dat moest toch al maar het wordt alleen maar meer opportuun. Mijn vader leerde 45 jaar geleden aan zijn leerlinges gezinsverzorgenden al dat ze leider van hun eigen leven moesten worden. En dat is een waarheid als een koe. Hoe dat moet; dat is je heilige plicht op dit moment om hierover na te denken en mee bezig te zijn. 

En in mijn ogen hebben we daar 'het werk' te doen. Wat kan ik doen om de wereld om mij heen, op micro-nivo dus, een stukje beter te maken. En door dat te doen lever je een bijdrage aan het morfogenetische veld (Rupert Sheldrake) of het collectieve veld zo je wilt. Wat dit uiteindelijk betekent voor de wereld zal ik niet weten en tóch doet het ertoe. 

En hier komt nog een hobby van mij om de hoek kijken: het niet weten. We leven in zo'n onzekere tijd dat er niemand meer is die hier iets van een voorspelling kan doen hoe het zich gaat ontwikkelen. En dus hebben we, in mijn optiek, te leren omgaan met het 'niet weten'. En geen controle hebben, behalve over wat kleinigheden op micro-nivo dus. En dat is voorwaar geen kleinigheid, dat is hard werken. Elke dag, elk uur bij wijze van spreken. 

En hoe blijf je dan toch blij, vrolijk, optimistisch, vriendelijk en goed gehumeurd? Zonder jezelf hiermee te veroordelen dat dit niet meer mag als er ook zoveel niet goed gaat. Want in een diep, zwart gat vallen wat ik om me heen zie gebeuren, daar help je niemand mee. Damiaan Denys heeft het over de angstparadox: angst grijnst ons aan, hoe harder we de angst bevechten, hoe meer ze ons verleidt. Hoe meer we de angst verwaarlozen, hoe sneller ze vrijheid biedt. Deze angstparadox openbaart een nieuwe waarheid. We horen niet onze vrijheid op te offeren aan de angst, maar onze angst op te offeren voor de vrijheid  Het is en-en, plus en min, de levensstroom beweegt zich tussen twee polen, dit geeft spanning in positieve, constructieve zin en geeft levensenergie. Esther Perel geeft hiervoor een mooie vraag: 'To give myself permission to feel good, I......'

Voor mij reden om courageous tribal conversations te organiseren en moedige gesprekken. In deze ontmoetingen hebben we het over onszelf, over de pijn die je ervaart en word je gezien en gehoord. Wat ik terughoor en zelf ervaar is dat dat helend is. Dit is geen actieve handeling maar het gebeurt, het gebeurt in de ontmoeting, we helen in het contact, in de tribe. Eén van mijn favoriete dichters, tw Bart Moeyaert zegt: 'Bestaan kan iedereen, er zijn vraagt moed'. En nog één van mijn favoriete dichters, tw David Whyte zegt: 'You change the world by actually meeting it'. Voor de data van de vijfdaagse 2025-2026 in Pean en de moedige gesprekken op ochtend in Postplaza check deze blog.