Mijn chaos is dat ik redelijk impulsief bijeenkomsten plan en organiseer. Maar ik heb langzaam maar zeker ervaren dat het mezelf ook rust en houvast geeft als ik hier wat orde in creëer middels het vastleggen en aankondigen van data. Dus bij deze!
Vijfdaagse Courageous tribal conversations in Pean Vrijdag 10 oktober van 10 - 17 uur Vrijdag 21 november Vrijdag 23 januari Vrijdag 13 maart Vrijdag 17 april Kosten: € 695,-
Ochtenden in Postplaza Vrijdag 19 september van 10 - 12 uur Vrijdag 17 oktober Vrijdag 14 november Vrijdag 12 december Kosten € 15,- incl 2 consumpties
De komende tijd ga ik op onregelmatige basis posts plaatsen over de waardigheid van de vergankelijke ervaring, ontleend aan Michel de Montaigne. We leven in een wereld die vergankelijk is. Wijzelf zijn vergankelijk, alles om ons heen is vergankelijk. Alleen de aarde blijft. Maar dus ook relaties kunnen vergankelijk zijn. Of zelfs: relaties zíjn vergankelijk. Je wordt alleen geboren en je gaat alleen dood. En wat mij nu daar zo in bezig houdt is: hoeveel waardigheid verleen je zelf aan die vergankelijke ervaringen? En voor mij zit dat in de meest basale dingen als het aandoen van je schoenen, omgaan met je spullen, zorgen voor de mensen en dieren in je directe omgeving, ontmoetingen op straat etcetc. Súperbasaal en dichtbij.
We hebben allemaal grote woorden en willen allemaal grote acties, roepen hier vooral veel over, vallen over elkaar heen met meningen en oordelen. Maar we vergeten met ons allen de woorden van Eckhart Tolle en Stephen Covey dat we het te zoeken hebben in onze invloedssfeer. En vaak en veel is dit niet sexy en niet sensationeel. We willen het veel liever zoeken in de cirkel van betrokkenheid maar de invloed die ik daar heb is enkel mijn relatie tot hetgeen waar ik me betrokken op voel. Niks meer maar ook niks minder. Ik heb verantwoordelijkheid voor de relatie met datgene waar ik me op betrokken voel. En niet op hetgeen zelf. Peter Levine heeft het over 'echtheidsdwaling' waarmee hij bedoelt dat we emotionele heftigheid gelijk stellen aan de waarheid.
We schrijven met ons allen verhalen in het zand en die worden door de branding weer weggewassen en zijn daarna weer verdwenen voor de eeuwigheid. Het is net alsof we het fenomeen bescheidenheid niet meer kennen. Onszelf niet meer kunnen relativeren. Onszelf niet meer in die eeuwigheid en haar betrekkelijkheid kunnen zien. Jan Bommerez zegt dat het universum ons wil dragen maar dat dat alleen werkt als we open blijven staan. En door te oordelen sluiten we af. Oordeel over onszelf maar zeker ook over anderen. Lisette Thooft doet hiervoor een goed voorstel: jezelf vragen stellen werkt veel beter, stel zij, dan jezelf onder druk zetten middels positieve affirmaties. Voorbeeld: 'Kan ik de komende tijd wat minder oordelen?' in plaats van 'ik ga minder oordelen!'. Er is gevoelsmatig ook een verschil als er een vraagteken staat of een uitroepteken.
Dat er zoveel mensen gekozen hebben, binnen- en buitenland, voor de politieke leiders die we momenteel treffen stemt mij nederig, ik voel mij vernederd eigenlijk. David Whyte verklaart de term humiliation zodanig dat je naar de grond, humus, teruggebracht wordt. Je wordt gedwongen om te buigen voor iets dat groter dan jezelf is. En ik ben jaren helemaal klaar geweest met al die vormen van leiderschap met alle bijbehorende cursussen en trainingen; en heb de term leiderschap ook minimaal gebruikt. Maar ik ga de term persoonlijk leiderschap weer gebruiken. Bij gebrek aan voorbeelden van leiders om ons heen moeten we het gewoon zelf gaan doen. Dat moest toch al maar het wordt alleen maar meer opportuun. Mijn vader leerde 45 jaar geleden aan zijn leerlinges gezinsverzorgenden al dat ze leider van hun eigen leven moesten worden. En dat is een waarheid als een koe. Hoe dat moet; dat is je heilige plicht op dit moment om hierover na te denken en mee bezig te zijn.
En in mijn ogen hebben we daar 'het werk' te doen. Wat kan ik doen om de wereld om mij heen, op micro-nivo dus, een stukje beter te maken. En door dat te doen lever je een bijdrage aan het morfogenetische veld (Rupert Sheldrake) of het collectieve veld zo je wilt. Wat dit uiteindelijk betekent voor de wereld zal ik niet weten en tóch doet het ertoe.
En hier komt nog een hobby van mij om de hoek kijken: het niet weten. We leven in zo'n onzekere tijd dat er niemand meer is die hier iets van een voorspelling kan doen hoe het zich gaat ontwikkelen. En dus hebben we, in mijn optiek, te leren omgaan met het 'niet weten'. En geen controle hebben, behalve over wat kleinigheden op micro-nivo dus. En dat is voorwaar geen kleinigheid, dat is hard werken. Elke dag, elk uur bij wijze van spreken.
En hoe blijf je dan toch blij, vrolijk, optimistisch, vriendelijk en goed gehumeurd? Zonder jezelf hiermee te veroordelen dat dit niet meer mag als er ook zoveel niet goed gaat. Want in een diep, zwart gat vallen wat ik om me heen zie gebeuren, daar help je niemand mee. Damiaan Denys heeft het over de angstparadox: angst grijnst ons aan, hoe harder we de angst bevechten, hoe meer ze ons verleidt. Hoe meer we de angst verwaarlozen, hoe sneller ze vrijheid biedt. Deze angstparadox openbaart een nieuwe waarheid. We horen niet onze vrijheid op te offeren aan de angst, maar onze angst op te offeren voor de vrijheid Het is en-en, plus en min, de levensstroom beweegt zich tussen twee polen, dit geeft spanning in positieve, constructieve zin en geeft levensenergie. Esther Perel geeft hiervoor een mooie vraag: 'To give myself permission to feel good, I......'
Voor mij reden om courageous tribal conversations te organiseren en moedige gesprekken. In deze ontmoetingen hebben we het over onszelf, over de pijn die je ervaart en word je gezien en gehoord. Wat ik terughoor en zelf ervaar is dat dat helend is. Dit is geen actieve handeling maar het gebeurt, het gebeurt in de ontmoeting, we helen in het contact, in de tribe. Eén van mijn favoriete dichters, tw Bart Moeyaert zegt: 'Bestaan kan iedereen, er zijn vraagt moed'. En nog één van mijn favoriete dichters, tw David Whyte zegt: 'You change the world by actually meeting it'. Voor de data van de vijfdaagse 2025-2026 in Pean en de moedige gesprekken op ochtend in Postplaza check deze blog.
Een moedig gesprek is een gesprek waar je moed voor nodig hebt, waar je met een open hart ingaat, op zoek naar verbinding en in het veld van de groep ontstaat heling.
De term courageous conversation heb ik ontleend aan David Whyte. En in courageous zit het woord coeur verstopt, frans voor hart. Whyte: 'a couragous conversation is the one you don't want to have'. Waarop hij altijd begint te lachen. Waarmee hij maar aan wil geven dat het niet iets is wat makkelijk gaat. Je moet een eerste stap zetten om je te begeven op hobbelig terrein, een beweging door moeilijkheden heen. Om te ontdekken dat er steun te vinden is, steun die al die tijd al onder onze voeten heeft gelegen.
De term tribal heb ik aan Olivier Winants ontleend. Als je een gesprek voert in een groep, tribe, dan ontstaat er iets ‘in het midden’ je zou het resonantie kunnen noemen maar je kan het ook een zegen noemen. Er is een bepaalde trilling waardoor je voelt dat het klopt en dat je merkt dat er iets is bijgekomen. Ik heb dit in de vijftien jaar dat ik dit nu doe elke keer opnieuw ervaren. Winants zegt hier het volgende over: "Tribe is een plek waar de volle waarheid er mag zijn, tribe is eerbetoon aan ons collectieve verlangen tot levenlust. Tribe is de plek waar de overleving via diep verbonden relaties tot rust kan komen. Tribe is de plek waar we rouwen, waar pijn naar boven mag komen en geinfuseerd wordt met liefde." En: "Door mensen dicht genoeg bij elkaar te brengen, en daarin de waarheid te stimuleren. Dan hebben we de diepe moed te vatten om elkaar voorbij de oppervlakte te ontmoeten, voorbij de waarheidsontwijking - de emotionele variant van onsteking, pus of etter. Enkel waar we onszelf vol laten zien en inbrengen, kan het leven in elk van ons zich in elkaar herkennen. Anders gezegd: wat niet in relatie wordt gebracht, heelt niet."
De gesprekken gaan over thema's als: hoe word ik een wijze oude(re) vrouw, hoe vul ik mijn derde levensdeel, hoe ben ik een goede voorouder en welke wijsheid heb ik in pacht.
Clarissa Pinkola Estes van de 'Ontembare vrouw' zegt over de wijze oude vrouw, een crone, het volgende: 'Ze kijkt met de ogen van hart en ziel en dus met de ogen van de creërende macht. Dat maakt dat een Crone in alle scherpte soms ook zaken kan en durft te benoemen, die normaliter onder het tapijt geschoven blijven. Ze is voorbij aan pleasen en aardig gevonden willen worden. Liefdevol benoemt ze datgene, wat benoemd mag worden."
Als je dan over de helft bent van je leven wat is er dan nog mogelijk; wat wil zich via jou manifesteren.
En hoe kan je een goede voormoeder zijn, wíl je überhaupt een goede voorouder zijn. Deze term heb ik ontleend aan Roman Krznaric met zijn boek 'de goede voorouder' waarin hij het heeft over lange termijndenken. Hij relativeert het egodenken, schetst zeven generaties voor jou en zeven generaties na jou met jouzelf er tussenin. Waar ben je je voorouders dankbaar voor en waar zal het nageslacht jou weer dankbaar voor zijn.
En welke wijsheid heb jij in pacht. Iedereen heeft namelijk de wijsheid in pacht. De wijsheid is er en die kan je pachten, zeg maar. Net als een boer land pacht of een ondernemer een winkelpand. Het mooie is juist jóuw verhaal, jóuw waarheid en jouw kwetsbaarheid.
In onze moedige gesprekken word je uitgenodigd om ook je pijn te laten zien. Pijn omhoog laten komen geeft verbinding, met jezelf maar ook met anderen. Met de idee om de kracht van die pijn om te zetten naar een constructieve kracht. Belangrijk om hierbij te zeggen dat het niet gaat om therapie. Maar het laten zien van je pijn en je gedragen voelen in het veld van de andere vrouwen heeft op zichzelf een helende werking. Daar hoeft verder niemand iets voor te doen en daar mag je en kan je op vertrouwen. Winants zegt het zo: "In het zachtmoedig en openhartig bij elkaar komen als mensen, komt het zielsherstel altijd vanzelf op gang."
Onderwerpen als tussentijd, 'liminal time', komen in de gesprekken voorbij en Jean Shinoda Bolen zegt hier mooie dingen over. Bijvoorbeeld dat je door een crisis in die tussentijd terecht kunt komen en uitgedaagd wordt om na te denken wat je nu écht wilt. Waarbij ze de volgende vragen centraal stelt:
will it be meaningful
will it be fun
is it driven by love
Prachtige vragen om over na te denken als je in je derde levensdeel terecht bent gekomen.
Er was verwarring of de bijeenkomsten specifiek bedoeld zijn voor vrouwen met kinderen. Dat is zeker niet het geval. Het grappige is dat er in de eerste groep die de serie volgt meer vrouwen zijn zonder kinderen dan met. De verwarring ontstaat mogelijk doordat ik het over goed voorouderschap heb. Maar dat zie ik in de volle breedte. Als vrouw kan je dingen doen die een positief effect hebben op de wereld om je heen en daarmee ook op de wereld na jou; als ik in een enthousiaste bui ben noem ik dit: leven geven.
Het boek van Anneke Wittermans 'Ode aan de laatste van de vrouwenlijn' kwam in die zin ook voorbij. Van haar komt de term laatstelijners, vrouwen die geen kinderen hebben en vrouwen die zoons hebben. Zij zegt hier het volgende over: De laatsten van de vrouwenlijn wacht een speciale invulling van het leven. Laatstelijners hebben een andere levensopdracht, een buitengewone missie. Zij worden geroepen om datgene, wat zich eeuwenlang in de vrouwenlijn heeft kunnen opbouwen te filteren, verfijnen, belichamen en te bevrijden. Hierin zijn laatstelijners toonbeelden, voorlopers, pioniers hoe in het leven te excelleren.
Eén van de deelneemsters aan de vijfdaagse, Pauline Kemkers schreef posts op Linkedin van de eerste twee bijeenkomsten. Te mooi om niet te delen:
Dag 2 Leven geven, leven! Vier het leven, elke dag! Niet altijd vanzelfsprekend!
Poeh, dit was weer zo'n verbindende dag vol leerzame levensverhalen. Een stel wijze moedige vrouwen bij elkaar. Sterk en prachtig in hun eigenzinnigheid en puurheid, met het hart open. Ik hou daarvan. Ik mocht deel zijn van dit krachtige en tegelijk kwetsbare gezelschap! De veranderde samenstelling gaf een draai aan de onderlinge dynamiek en impact.
Van de locatie en weersomstandigheden kan ik dan extra genieten. Buitenleven is altijd een inspiratie voor mij. Grote groepen ganzen in waterige en wit besneeuwde weilanden bij Pean in Akkrum. Dreigende wolkenluchten en frisse buien. Binnen een warm houtvuurtje in de kachel. Niets te klagen.
Mooi om te zien hoeveel leven gegeven wordt in alle vormen, soorten, kleuren en geuren. In de context van werk én in de privewereld. Voormoeder, volgmoeder, moeder... baarmoeder... Hoe tevreden de één en hoe boos, bang of bedroefd de ander kan zijn in haar eigen historische film vol scènes met en zonder kinderen... Ieder haar eigen verhaal, in leven met de liefde die stroomt in jezelf. Soms ontploft de emotie. Soms slaat het naar binnen. Proces. Pijn. Energie. Doorgeven. Doorleven. Potentieel met de wijsheid in pacht...
Dag 1 Vrouwen en laagjes...
Zweverig? Opstijgen? Dacht het niet! Evenwicht tussen spiritualiteit en aardsheid, op een prachtige pure plek bij Akkrum bij Pean aan het water...
Vrouwen geven leven door, op heel veel manieren. Vrouwen zijn moedig en durven te vertrouwen op persoonlijke kracht in het kwetsbaar zijn. Mannen kunnen dat ook, zéker, maar gisteren was ik tussen enkel mooie wijze (oude) vrouwen. Stevig kaliber. Rake levensverhalen! Onder ons zoekende burgemeesters, verdwaalde import, dochters, moeders, oma's, zwarte bladzijden, naamgenoten, levende rouw, en meer. Sterke vrouwen geschiedenissen, inspirerende teksten, gesproken en geschreven. Symboliek.
Leeftijden, leef tijden, stromende levensfasen... voeding. Ik hou ervan.
Vrouwen hebben harde en zachte kanten. Ik ook. Jij ook. In de dynamiek en intensiteit van beide, en alle laagjes daartussen, met meer en minder impact, leven wij ons leven. En het was fris, voor sommigen onder ons zelfs koud, na een duik of dip in het open water! Dus laagjes shirts en vesten zijn ook helpend, verwarmend! Zachte stofjes graag...
Ooohh, en wat zijn we goed in zelfkritiek. Gelukkig ook in verkennen van zelfinzicht! Welke wijsheid heb jij in pacht...? Achteruit kijken. Vooruit kijken. Voormoeders. Volgmoeders. Vrouwen geven leven door. Niet altijd letterlijk via biologische eigen kinderen, maar op heel veel manieren...
In het komend voorjaar organiseer ik nog twee 'losse' couragous tribal conversations waarvan je de data hier terug kunt vinden.
Omdat ik een beetje go with the flow data plan voor moedige ontmoetingen waardoor het zo nu en dan wat verwarrend werd, heb ik nu een blog gemaakt waar de verschillende data terug te vinden zijn. ik onderscheid drie verschillende bijeenkomsten.
Serie van vijf (loopt al en is vol) Er is de serie van vijf courageous tribal conversations op vrijdag in Pean met een vaste groep. 11 oktober; 22 november; 24 januari; 14 maart; 25 april loopt en is vol Winterseizoen 2025 komen er nieuwe data
Losse dagen Daarnaast plan ik komend voorjaar twee courageous tribal conversations op vrijdag waar je gewoon los voor in kan tekenen: 7 februari en 4 april
Ochtenden En als laatste heb ik nog vijf vrijdagen geprikt voor de moedige gesprekken in Postplaza 17 januari, 28 februari, 28 maart, 2 en 30 mei
Komend winterseizoen organiseer ik bijeenkomsten voor vrouwen. Vrouwen die bezig willen met wijsheid, waarheid en verbinding.
Eigen foto
Ik geloof in de meerwaarde van de groep. Dit ervoer ik elke keer tijdens de moedige gesprekken die ik in de afgelopen jaren op ochtend organiseerde. Wat er in het contact ontstaat is meer dan de som der delen. Zoals ik in deze blog, geïnspireerd door Olivier Winants, schrijf dat als we écht samen gaan leven, elkaar onze pijn en kwetsbaarheid laten zien, we kunnen helen. Hij stelt dat doordat je één op één aan de slag gaat je een systeemprobleem individueel maakt. Van hem komt de term tribal healing en dat is me uit het hart gegrepen.
Daarnaast schreef ik al vaker over mijn inspiratiebron David Whyte aan wie ik de term ‘moedige gesprekken’ heb ontleend. Ik hou van moedige groepsgesprekken met vrouwen. Gesprekken waar je met een open hart ingaat en waarin je lef genoeg hebt om je pijn te laten zien. Waar ik in de zetting van die moedige gesprekken niet van hou is discussie. Iemand laat immers iets zien waar moed voor nodig is en wat daarmee spannend is. Dus het laatste wat je nodig hebt is dat daar aan getwijfeld wordt of dat er allerlei goede adviezen op losgelaten worden. Het enige wat in die zetting in mijn ogen past, is liefdevolle aandacht.
Mijn eerste gedachte was dan ook om deze bijeenkomst courageous tribal conversation te noemen maar dat werd me afgeraden. Toch vind ik het elke keer opnieuw van belang om mijn inspiratiebronnen te noemen en te eren.
Wat is nu de gedachte van deze bijeenkomst?
Als je elkaars pijn gezien hebt en je eigen pijn hebt ervaren geeft dit verbinding met jezelf én met die anderen. Is er een soort geruststellend gevoel dat je ergens een plek hebt waar je terecht kunt. Want het is nog lang niet altijd vanzelfsprekend om je zieleroerselen te delen. We beginnen de ochtend met een gesprek over jezelf, waar je zit, waar je naar toe wilt en waar je verlangen zit. En ’s middags is meer praktisch van aard om handen en voeten te geven aan je verlangen en jouw heling.
Tijdens de bijeenkomst zullen onderstaande vragen voorbijkomen.
Hoe maak je ruimte voor datgene wat zich wil manifesteren via jou
Hoe ben je een goede voormoeder, voorouder
Hoe wil jij je derde levensdeel invullen
Wat is jouw waarheid, jouw verhaal
Hoe zet je de kracht van jouw pijn om in een constructieve kracht waarbij we onderzoeken hoe jouw voormoeders dat deden
Welke wijsheid heb jij in pacht
Op welke manier geef jij vorm aan je leven
Hoe zet ik de macht van het woord, beeld etc in
Hoe word ik een wijze, oude vrouw
De locatie maakt uit en ik heb ervaren hoe fijne sfeer er hangt in Goudûle, huisje op Pean-bûten, vlakbij Akkrum. Ik huur hier een 16-persoons huis waar koffie/thee met wat lekkers en de lunch geregeld is. Het recreatieparkje ligt aan het water en biedt zo de gelegenheid om te wandelen en bij het water te kijken. Maar voor de liefhebbers, waaronder ikzelf, hahaha, kan er ook gestart worden met een plons in het water. Douchegelegenheid is aanwezig. Je kunt alvast kijken op hun website bij het huisje Goudûle.
Data: hier te vinden Tijden: programma van 10 – 17 uur. Optie: duik in het water als kickstart (douchegelegenheid aanwezig). Dan 9 uur komen Kosten: € 125,- incl koffie/thee en wat lekkers en lunch Groepsgrootte: Minimaal 6 aanmeldingen, maximaal 10 Locatie: Pean-bûten in Nes Informatie en opgave via jeltinezijlstra@gmail.com.
Komend najaar organiseer ik een bijeenkomst voor vrouwen. Vrouwen die bezig willen met wijsheid, waarheid en verbinding.
Eigen foto
Iemand vroeg me waarom ik geen therapeutische praktijk opzet en dat is omdat ik echt geloof in de meerwaarde van de groep. Dit heb ik ook elke keer ervaren tijdens de moedige gesprekken die ik op ochtend organiseerde. Wat er in het contact ontstaat is meer dan de som der delen. En één op één in een therapeutisch sessie is er een ongelijkwaardige relatie omdat het als therapeut overheersend niet de bedoeling is dat het over jezelf gaat.
Zoals ik in deze blog, geïnspireerd door Olivier Winants, schrijf dat als we écht samen gaan leven, elkaar onze pijn en kwetsbaarheid laten zien, we kunnen helen. Hij noemt het zelfs onethisch om één op één aan de slag te gaan omdat je op die manier een systeemprobleem individueel maakt. Van hem komt de term tribal healing. En dat is me uit het hart gegrepen. Het is ook reden waarom ik geen hoge prijzen ga berekenen omdat ik me rijk voel, mijn eigen broek al op kan houden en graag een goede voorouder wil zijn. En dat iedereen de mogelijkheid heeft om aan te sluiten.
Al vaker heb ik toegelicht dat de term ‘moedige gesprekken’ aan David Whyte is ontleend. Ik hou van moedige groepsgesprekken met vrouwen. Gesprekken waar je met een open hart ingaat en waarin je lef genoeg hebt om je pijn te laten zien. Waar ik in de zetting van die moedige gesprekken niet van hou is discussie. Iemand laat immers iets zien waar moed voor nodig is en wat daarmee spannend is. Dus het laatste wat je nodig hebt is dat daar aan getwijfeld wordt of dat er allerlei goede adviezen op losgelaten worden. Het enige wat in die zetting in mijn ogen past, is liefdevolle aandacht.
Mijn eerste gedachte was dan ook om deze bijeenkomst courageous tribal conversation te noemen maar dat werd me afgeraden. Toch vind ik het elke keer opnieuw van belang om mijn inspiratiebronnen te noemen en te eren.
Wat is nu de gedachte van deze bijeenkomst?
Als je elkaars pijn gezien hebt en je eigen pijn hebt ervaren geeft dit verbinding met jezelf én met die anderen. Is er een soort geruststellend gevoel dat je ergens een plek hebt waar je terecht kunt. Want het is nog lang niet altijd vanzelfsprekend om je zieleroerselen te delen. We beginnen de ochtend met een gesprek over jezelf, waar je zit, waar je naar toe wilt en waar je verlangen zit. En ’s middags is meer praktisch van aard om handen en voeten te geven aan je verlangen en jouw heling.
Tijdens de bijeenkomst zullen onderstaande vragen voorbijkomen.
Hoe maak je ruimte voor datgene wat zich wil manifesteren via jou
Hoe ben je een goede voormoeder, voorouder
Hoe wil jij je derde levensdeel invullen
Wat is jouw waarheid, jouw verhaal
Hoe zet je de kracht van jouw pijn om in een constructieve kracht waarbij we onderzoeken hoe jouw voormoeders dat deden
Welke wijsheid heb jij in pacht
Op welke manier geef jij vorm aan je leven
Hoe zet ik de macht van het woord, beeld etc in
Hoe word ik een wijze, oude vrouw
De locatie vind ik ook erg belangrijk en deze keer kwam Pean-bûten, vlakbij Akkrum voorbij #universesays. Ik huur hier een 16-persoons huis waar koffie/thee met wat lekkers en de lunch geregeld is. Het recreatieparkje ligt aan het water en biedt zo de gelegenheid om te wandelen en bij het water te kijken. Maar voor de liefhebbers, waaronder ikzelf, hahaha, kan er ook gestart worden met een plons in het water. Douchegelegenheid is aanwezig. Je kunt alvast kijken op hun website bij het huisje Goudûle.
Data: hier te vinden Tijden: programma van 10 – 17 uur. Optie: duik in het water als kickstart (douchegelegenheid aanwezig). Dan 9 uur komen Kosten: € 125,- incl koffie/thee en wat lekkers en lunch Groepsgrootte: Minimaal 6 aanmeldingen, maximaal 10 Locatie: Pean-bûten in Nes Informatie en opgave via jeltinezijlstra@gmail.com.
Wat Johannes Schmidt ons tijdens de traumatraining (2006 – 2007) al meegaf was het verband tussen trauma en het autonome zenuwstelsel. Maar dit kon ik destijds niet in de volle omvang vatten. Ondertussen is hier al weer veel meer over bekend: de Polyvagaaltheorie van Stephen Porges. En gelukkig is Jan Bommerez weer actief met het vertolken van deze theorie. Onderstaande is geïnspireerd op twee podcasts van Jan met Thijs Lindhout en met Sanae Orchi van Wijsdom.
Eerstens brengt Jan een verschil aan tussen shocktrauma en ontwikkelingstrauma waarvan de laatste nog steeds onderbelicht is. Shocktrauma kent waarschijnlijk iedereen: er is een heftige impact in korte tijd met als gevolg angst. Ontwikkelingstrauma ontstaat ten gevolge van kleinere heftige gebeurtenissen die langere tijd aanhouden met als gevolg angstigheid. En zoals Peter Levine zegt is niet de impact zelf de oorzaak van trauma maar het effect op het zenuwstelsel.
Okay, dat zenuwstelsel dus. Hier een beetje krakkemikkige uitleg mijnerzijds maar mogelijk aanleiding voor jou om de podcasts van Jan te luisteren of je verder te verdiepen in de polyvagaaltheorie.
Twee dingen vooraf Je zenuwstelsel is nog niet af is als je wordt geboren. 90% van de groei van de hersenen vindt plaats in je eerste vijf levensjaren. Dit gebeurt in coregulering, meestal met de moeder. Als de moeder veiligheid kent in haar zenuwstelsel en dat ook biedt dan leert het kind veiligheid herkennen. En als je dit als kind dus niet krijgt dan word je zenuwstelsel ingesteld op gevaar.
Waar Porges en de wereld van trauma zich op richt is het autonome zenuwstelsel. Het autonome zenuwstel is opgesplitst in twee delen: het sympathische deel en het parasympathische deel. Het sympathische deel zorgt in de gezonde situatie voor een staat van activiteit bij de gewone, normale dagelijkse dingen. Maar in geval van heftige triggers slaat dat sympathische deel door naar de bekende vecht of vlucht reactie. Het parasympathische deel zorgt in de gezonde situatie voor rust en ontspanning maar ten gevolge van die zelfde heftige triggers kan je via dit deel terechtkomen in de bekende freeze reactie.
Een belangrijke term in de theorie is de nervus vagus, deze maakt deel uit van het parasympathische zenuwstelsel. Porges splits de nervus vagus op in dorsale vagus en ventrale vagus. Dorsale vagus loopt via de achterkant langs hersenstam en gaat naar hart, longen en spijsverteringsorganen. De ventrale vagus loopt langs de voorkant van de hersenstam en maakt verbinding tussen hart, oren en ogen en voorste hersenen.
De dorsale vagus stuurt dus de belangrijke organen aan maar zorgt dus in geval van triggers ook voor het stilleggen van die organen. De ventrale vagus zorgt ervoor dat je niet voortdurend in een stressstaat bent en regelt een ontspannen staat waarin je kunt waarnemen en redeneren; het sociale betrokkenheidssysteem. De ventrale staat stelt je primaire reactie uit omdat je een goede verbinding hebt met je voorste hersenen (overzicht) waardoor je in verbinding kunt blijven in de relatie.
Porges stelt dat er drie staten zijn: de dorsale (freeze), de sympathische (fight/flight) en de ventrale (sociaal betrokken). Het is ook in deze volgorde dat de effecten zich voordoen, heen en weer. Dit noemt hij de hiërarchie.
Wat nogal technisch is maar toch nuttige informatie is dat de dorsale vagus geen myeline heeft, wat een soort van smeermiddel is en zorgt voor een snelle verbinding terwijl de ventrale vagus dit wel heeft daarom wordt dit ook wel de slimme vagus genoemd. En hier komt dus een deel van het probleem: als die ventrale vagus niet goed ontwikkeld is in je vroege jaren dan heb je kans dat de dorsale staat minder snel wordt gecorrigeerd door de ventrale staat.
Heling en herstel van het zelfregulerende vermogen van dit ventrale stelsel is zeker mogelijk maar krijg je niet door het inzicht, hoewel dat zeker helpend is, maar door ervaring en bewust oefenen. Zenuwstelsel begrijpt energie. Jan zegt hierover dat je je zenuwstelsel kunt transformeren door training en herhaling waardoor neurologisch iets verandert. Hij vertelt over een zenmeester die zei: Je moet niet streven naar verlichting maar van al je opinies afkomen. Jezelf dus de gedachte aanleren: “Okay daar komt een oordeel en nu ga ik even blijven waarnemen” dat is training van je manier van communiceren én van je zenuwstelsel. Op deze manier leer je je oordeel uit te stellen, je oordeelt sowieso maar je kunt het uitstellen. Je leert om de reactietijd tussen stimulus en respons te vergroten (Stephen Covey/Victor Frankl)
Mocht je nu meer willen leren en oefenen met gerichte informatie en trainingsmateriaal dan heeft Jan Bommerez een prachtige online-training die je hier kunt vinden. Let wel even op dat je onder de genoemde podcasts bovenin er een kortingscode te vinden is.
.jpeg)
.jpeg)
